1. Τι είναι;
Χρόνια νόσος από “φθορά και ρωγμή” του χόνδρου, με χαμηλής έντασης φλεγμονή όλων των γύρω ιστών που προκαλεί πόνο και μηχανική αστάθεια της άρθρωσης. Ποικίλοι παράγοντες παίζουν ρόλο στην παθογέννεση που περιλαμβάνουν παράγοντες βιο-μηχανικής, προφλεγμονώδεις μεσολαβητές και πρωτεάσες. Τα χονδροκύτταρα “γηράσκουν” και εκκρίνουν παράγοντες φλεγμονής σε ένα φαύλο κύκλο μηχανικού στρες και μεταβολικής απόκρισης του χονδροκυττάρου.
2. Ποιές αρθρώσεις προσβάλει;
Προσβάλλει τις αρθρώσεις που σηκώνουν βάρος (στο γόνατο το 80%), ισχίο αλλά και στα χέρια ή σε πολλαπλές αρθρώσεις.
3. Είναι συχνή;
H συχνότερη αρθρίτιδα και αναμένεται να αυξηθεί, αποτελώντας κύρια αιτία κινητικής δυσκολίας και πόνου. Αφορά εκατομμύρια ανθρώπους στον κόσμο και περίπου παρατηρείται στο 34% μετά την ηλικία των 65 ετών. Συχνότερη σε κατοίκους αγροτικών περιοχών, λίγο συχνότερη στις γυναίκες.
4. Υπάρχουν παράγοντες κινδύνου;
Ηλικία (γήρας), παχυσαρκία/μεταβολικό σύνδρομο, γενετικοί/επιγενετικοί, ανατομικοί, τραυματισμός άρθρωσης. Ο δείκτης μάζας σώματος ΒΜΙ>30 αυξάνει τον κίνδυνο επί επτά φορές.
5. Πως σχετίζεται η ΟΑ με το γήρας;
Οι ηλικιωμένοι μπορεί να έχουν σαρκοπενία, απώλεια της ιδιοδεκτικότητας και της ισορροπίας (δεν ΄”πατάει’ καλά η άρθρωση”) ή αυξημένη χαλάρωση των αρθρώσεων. Ο χόνδρος είναι πιο εύθραστος, υπάρχει απώλεια φυσιολογικής δομής του οστού, δυσκαμψία και αποδόμηση των μηνίσκων. Τα χονδροκύτταρα των ηλικιωμένουν παράγουν περισσότερο την μεταλλοπρωτεινάση-13 που ευνοεί την εκφύλιση του χόνδρου.
+1 Η παχυσαρκία είναι παράγοντας κινδύνου όχι μόνο για την ΟΑ γονάτων και για την ΟΑ χειρών/ώμων, αναδεικνύοντας το μεταβολικό ρόλο του λιπώδους ιστού που σχετίζεται με την παραγωγή φλεγμονωδών κυτταροκινών. Η μείωση του βάρους μπορεί να αποτρέψει την εξέλιξη της νόσου.
To 25% της ΟΑ γόνατος θα μπορούσε να προβλεφθεί αν ο δείκτης μάζας σώματος διατηρούνταν φυσιολογικός. Τέλος έχει φανεί ότι βοηθάει η διαχείριση της υπερλπιδαιμίας μέσω διατροφής ή στατινών.
#primary care rheumatology
