Παρόλο που η θνητότητα από καρκίνο μαστού έχει μειωθεί σημαντικά από τη δεκαετία του ’80 χάρη στην έγκαιρη διάγνωση και την καλύτερη αντιμετώπιση, παραμένει μία από τις κύριες αιτίες θανάτου στις γυναίκες παγκοσμίως 🌍.
Η πλειονότητα των καρκίνων του μαστού διαγιγνώσκεται μέσω προληπτικών εξετάσεων πληθυσμιακού ελέγχου 🩺.
Σταδιακά αναπτύσσονται μοντέλα πρόβλεψης βασισμένα στην τεχνητή νοημοσύνη.
🧬 Παράγοντες Κινδύνου
- Ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό καρκίνου μαστού ή ωοθηκών 👩👩👧👦
- Γενετικές μεταλλάξεις (π.χ. BRCA1/2) 🧪
- Προηγούμενη βλάβη που έχει βιοψηθεί 🩹
- Προηγούμενη ακτινοθεραπεία στο θώρακα ☢️
- Ηλικία εμμηναρχής, πρώτου τοκετού, συνολικός αριθμός εγκυμοσυνών 🤰
- Κατάσταση εμμηνόπαυσης 🕒
- Πυκνότητα μαστών 🟫
📊 Κατηγορίες Κινδύνου
Η κατηγοριοποίηση κινδύνου γίνεται κυρίως με βάση το κλινικό ιστορικό, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις χρησιμοποιούνται και προγνωστικά μοντέλα.
- Μέσου κινδύνου: <15-20%
- Μέτριου κινδύνου: 15-20%
- Υψηλού κινδύνου: >20%
🩺 Στρατηγικές Ελέγχου ανά Κίνδυνο
Μέσου κινδύνου
- Έναρξη μαστογραφίας: 40 έτη 📅
- Ανιχνευτικότητα: 73% στα 40, 85% στα 60 ✅
- Οδηγίες:
- USPSTF 2024: κάθε 2 έτη, 40-74 ετών
- ACS: ετήσια 45-55, μετά κάθε 2 έτη
Μέτριου κινδύνου
- Μαστογραφία κάθε 1-2 χρόνια 📆
Υψηλού κινδύνου
- Γυναίκες με γενετικές μεταλλάξεις, ατομικό ιστορικό ή προηγούμενη ακτινοθεραπεία 🧬
- Συνιστάται MRI επιπλέον της μαστογραφίας 🖼️
- Η απόφαση εξατομικευμένη ✨
ℹ️ Επιπλέον Οδηγίες
- Πυκνοί μαστοί: παρακολούθηση 🟫
- Μετά μαστεκτομή: μαστογραφία μόνο για το αντίθετο μαστό ❌
- Κατά την εγκυμοσύνη: όχι απαραίτητη 🤰
- Άνδρες: προληπτικός έλεγχος δεν συνιστάται 🚫
Η επιλογή στρατηγικής πρέπει να γίνεται με κοινή απόφαση γιατρού και ασθενούς 🤝, με στόχο τη μείωση θνησιμότητας και την αποφυγή υπερδιάγνωσης ή περιττής θεραπείας.
⚠️ Disclaimer: Οι πληροφορίες που παρέχονται σε αυτό το κείμενο έχουν ενημερωτικό χαρακτήρα και δεν υποκαθιστούν την ιατρική συμβουλή. Κάθε γυναίκα πρέπει να συμβουλεύεται τον γιατρό της πριν αποφασίσει για τη στρατηγική προληπτικού ελέγχου.
Early breast cancer: ESMO Clinical Practice Guideline for diagnosis, treatment and follow-up☆
Screening for Breast Cancer | Breast Cancer | CDC
Predicting cancer risk using machine learning on lifestyle and genetic data – PMC
