H λοχεία ( postpartum period) αναφέρεται στις εβδομάδες που ακολουθούν τον τοκετό καθώς οι φυσιολογικές αλλαγές που σχετίζονταν με την εγκυμοσύνη επιστρέφουν στην κατάσταση προ εγκυμοσύνης. Παράλληλα με τις αλλαγές αυτές μπορούν να προκύψουν ιατρικές ανάγκες που αφορούν τη σωματική ή την ψυχική υγεία. Δεν είναι σπάνιο φαινόμενο, να μην δίνεtαι έμφαση στις ιδιαίτερες ανάγκες αυτής της σημαντικής χρονικής περιόδου. Η βαθμιαία μετάβαση από την μαιευτική/γυναικολογική φροντίδα ξανά στην πρωτοβάθμια φροντίδα δημιουργεί όχι σπάνια ένα κενό παρακολούθησης καθώς η μητέρα και η οικογένεια είναι στραμμένη προς το νέο μέλος και τις νέες συνθήκες ζωής. Ερευνες περιγράφουν ότι περίπου το 40-50% των γυναικών δεν παρακολουθούνται συστηματικά από γιατρό τον πρώτο χρόνο μετά τον τοκετό. Παράλληλα πολιτισμικοί περιορισμοί που αφορούν το φαγητό, την κοινωνική ζωή ή δυσκολίες στην καθημερινότητα λόγω των νέων συνθηκών μπορεί να επιφέρουν περισσότερες ανάγκες για βοήθεια στην λεχωίδα ή την οικογένεια.
Η λοχεία ορίζεται συνήθως ως την περίοδο που ξεκινά με τη γέννηση του νεογνού. Το πότε τελειώνει δεν είναι σαφώς ορισμένο αν και συνήθως θεωρείται 6-8 εβδομάδες μετά τον τοκετό. Καθώς μπορεί να μην έχουν επιστρέψει όλα τα όργανα στην αρχική τους κατάσταση, το American College of Obstetricians and Gyneologists ορίζει τη λοχεία και την ιατρική φροντίδα ( postpartum care) να επεκτεθεί έως 12 εβδομάδες μετά τον τοκετό, διάστημα που ονομάζουν ως το “τέταρτο τρίμηνο”
Ο Παγκόσμιος Οργάνισμός Υγείας δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην πρόληψη των λοιμώξεων κατά τη λοχεία. Υπάρχει ομοφωνία μεταξύ των οδηγιών διεθνώς για τη σημαντικότητα παροχής φροντίδας υγείας στην περίοδο της λοχείας από την ιατρική ομάδα και τις μαευτικές υπηρεσίες και ενισχύεται η αξία της φροντίδας κατ οίκον και της τηλειατρικής. Προβλήματα μπορούν να αφορούν λοιμώξεις, πόνο, ακράτεια ενώ δίδονται οδηγίες για επάνοδο σταδιακά στην φυσική δραστηριότητα. Περισσότερο από 50% των γυναικών αναφέρουν κόπωση και οσφυαλγία ενώ ένα σημαντικό ποσοστό πονοκεφάλους, πόνο στο “τραύμα”, προβλήματα με το στήθος, μαστίτιδα, άγχος, ευερεθιστότητα/μελαγχολία (postpartum blues) ή κατάθλιψη. Θέματα ψυχικής υγείας τονίζονται από όλες τις συστάσεις ενώ το απαιτούμενο διάστημα μέχρι την επόμενη κύηση κυμαίνεται ( American College of Obstetricians and Gynecologists: συστήνει τους 6 μήνες, το National Institute for Health and Care Excellence: συστήνει τον 1 χρόνο).
Σε περίπτωση αποβολής ή απώλειας του εμβρύου είναι σημαντικό να υπάρξει υποστήριξη από ειδικούς και ενδεχομένως περαιτέρω έλεγχος διερεύνησης και προγραμματισμού επόμενης κύησης.
Τέλος οι γυναίκες με χρόνια ιατρικά θέματα υγείας όπως υπέρταση, παχυσαρκία, σακχαρώδη διαβήτη ή θυρεοειδοπάθεια είναι σημαντικό να συνεχίσουν να παρακολουθούνται μεσά από την συντονισμένη ομάδα υγείας. Ο θηλασμός, η διατροφή, η ξεκούραση/επάνοδος σε άσκηση, τυχόν δυσκοιλιότητα ή αιμοροειδοπάθεια, η επάνοδος στην σεξουαλική δρααστηριότητα, η αντισύλληψη, το κάπνισμα και άλλες επιβλαβείς συνήθειες, προβλήματα στην οικογένεια/ενδοοικογενειακή βία είναι σημαντικά θέματα στη διάρκεια της λοχείας καθώς και η εκπαίδευση των γονιών και της οικογένειας για τη φροντίδα του νεογνού.
Postnatal Care: A Comparative Review of Guidelines – PubMed (nih.gov)
Supporting women, parents and families for a positive postnatal experience (who.int)
