🕊️ Διαταραχή Παρατεταμένου Πένθους
Η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου είναι μια οδυνηρή και αναπόφευκτη εμπειρία της ζωής. Το πένθος αποτελεί μια μοναδική και προσωπική διαδικασία, που διαφέρει σε ένταση και διάρκεια ανάλογα με ατομικούς και εξωτερικούς παράγοντες, όπως η σχέση με το εκλιπόν πρόσωπο, οι συνθήκες του θανάτου και τα κοινωνικά-πολιτισμικά στοιχεία.
Οι περισσότεροι άνθρωποι (περίπου 90%) προσαρμόζονται στην απώλεια με υγιή τρόπο. Ωστόσο, ένα ποσοστό 6–15% δυσκολεύεται να ξεπεράσει τη θλίψη, καταφεύγοντας σε μη λειτουργικούς τρόπους αντιμετώπισης, γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο σωματικών και ψυχικών προβλημάτων. Σε αυτές τις περιπτώσεις μπορεί να διαγνωστεί η διαταραχή παρατεταμένου πένθους (PGD).
💔 Τι είναι η διαταραχή παρατεταμένου πένθους;
Χαρακτηριστικά της διαταραχής
Η PGD χαρακτηρίζεται από έντονα και παρατεταμένα συμπτώματα, όπως:
- δυσκολία αποδοχής του θανάτου
- έντονη λαχτάρα για το εκλιπόν πρόσωπο
- συναισθηματικό πόνο, θυμό ή απάθεια
- αίσθηση κενού και απώλειας νοήματος στη ζωή
- κοινωνική απομόνωση και μοναξιά
Η διάγνωση γίνεται όταν τα συμπτώματα παραμένουν για αρκετούς μήνες μετά την απώλεια, ξεπερνώντας τα φυσιολογικά όρια της θλίψης.
⚠️ Παράγοντες κινδύνου
- Μεγαλύτερη ηλικία 👵
- Γυναικείο φύλο 👩
- Ιστορικό ψυχιατρικών διαταραχών
- Απώλεια παιδιού ή συζύγου
- Βίαιος θάνατος (ατύχημα, αυτοκτονία, πόλεμος)
- Πολλαπλές απώλειες
🧠 Νευροβιολογία
Μελέτες δείχνουν ότι η PGD μπορεί να σχετίζεται με δυσλειτουργίες σε εγκεφαλικές περιοχές που ρυθμίζουν τα συναισθήματα. Επίσης παρατηρούνται διαφορές στα επίπεδα ορμονών του στρες και στη γονιδιακή έκφραση, κάτι που ίσως εξηγεί τον αυξημένο κίνδυνο για προβλήματα υγείας κατά το πένθος.
Γιατί η Απώλεια της Σχέσης είναι τόσο σημαντική
Το ψυχο-βιολογικό μας σύστημα μας κινητοποιεί ως άτομα να δημιουργούμε και να διατηρούμε στενές σχέσεις. Οι σχέσεις αυτές επηρεάζουν τη φυσιολογική και ψυχολογική λειτουργικότητα μας και ενισχύουν την αίσθηση ασφάλειας, την αυτονομία, καθώς και την αίσθηση του να έχει η ζωή μας σημασία και να αισθάνόμαστε ότι “ανήκουμε”. Ως εκ τούτου, η απώλεια μιας σχέσης λόγω θανάτου μπορεί να έχες εκτεταμένες συνέπειες και η προσαρμογή σε αυτήν είναι δύσκολη, απαιτώντας χρόνο και συνειδητή προσπάθεια για αποδοχή της πραγματικότητας και πρόοδο της ζωής χωρίς το πρόσωπο αυτό
🚨 Επιπτώσεις
- Αυξημένη χρήση αλκοόλ και καπνού 🍷🚬
- Κατάθλιψη, άγχος και άλλες ψυχικές διαταραχές
- Χαμηλή ποιότητα ζωής
- Αυξημένος κίνδυνος σωματικών ασθενειών
🌿 Όταν αναμένουμε την απώλεια
Σε περιπτώσεις ασθενών με τελικού σταδίου νόσο, οι οικογενειακοί ιατροί έχουν συχνά συνομιλίες με την οικογένεια για το επερχόμενο τέλος. Αυτές οι συζητήσεις, αν και δύσκολες, μπορούν να μειώσουν το βάρος της απώλειας και να λειτουργήσουν προληπτικά απέναντι στη διαταραχή παρατεταμένου πένθους.
🤝 Πώς διαχειριζόμαστε το πένθος;
Οι ασθενείς που βιώνουν θλίψη μπορούν να ωφεληθούν από κοινωνική υποστήριξη από οικογένεια και φίλους χωρίς να απαιτούνται συνήθως ειδικές παρεμβάσεις. Η κοινωνική υποστήριξη αποτελεί προστατευτικό παράγοντα που διευκολύνει την αντιμετώπιση της απώλειας.
Αναμένουμε ότι οι περισσότεροι ασθενείς θα προσαρμοστούν στην απώλεια μέσω της αποδοχής της πραγματικότητας, των συνεπειών και της οριστικότητας της απώλειας και βαθμιαία θα προχωρήσουν σε αλλαγή της “σχέσης” με το εκλιπόν πρόσωπο, με τρόπο που λειτουργεί ψυχολογικά και πνευματικά για αυτούς· και στην αποκατάσταση της ικανότητάς τους να προχωρήσουν.
Καθώς οι άνθρωποι διαχειρίζονται την απωλειά τους, ξαναβρίσκουν το ενδιαφέρον και τη συμμετοχή τους ολοένα και περισσότερο στην καθημερινή ζωή και επανασχεδιάζουν ένα μέλλον που προσφέρει αίσθηση σκοπού και δυνατότητα ευτυχισμένων στιγμών.
Ο ρόλος του οικογενειακού ιατρού
Οι οικογενειακοί γιατροί που έχουν επαφή με την οικογένεια, συχνά ανιχνεύουν το πρόβλημα του παρατεταμένου πένθους και μπορούν να βοηθήσουν ενήλικες που πενθούν ώστε να έχουν πρόσβαση σε υποστήριξη και όπου χρειάζεται να παραπέμψουν τους ασθενείς σε εξειδικευμένο επαγγελματία υγείας.
Εξάλλου, το πένθος αποτελεί σημαντικό στρεσογόνο παράγοντα, και η διαχείρισή του θα πρέπει να περιλαμβάνει αξιολόγηση για πιθανές δευτερογενείς ιατρικές ή ψυχικές καταστάσεις, όπως καρδιαγγειακά νοσήματα, κατάθλιψη, διαταραχές χρήσης ουσιών και μετατραυματική διαταραχή στρες (PTSD).
🌸 Τι χρειάζεται να θυμόμαστε
- Το πένθος είναι στρεσογόνο, αλλά αποτελεί και μια μορφή αγάπης 💞
- Δεν υπάρχει «σωστός» ή «λάθος» τρόπος να πενθεί κανείς
- Με τον χρόνο, την αποδοχή και την υποστήριξη, η καθημερινότητα αποκαθίσταται στις περισσότερες περιπτώσεις. Όταν αυτό φαίνεται δύσκολο είναι σημαντικό να ζητήσουμε την βοήθεια από ειδικό επαγγελματία υγείας
Το παρόν άρθρο δεν αποτελεί εξατομικευμένη ιατρική συμβουλή αλλά έχει ένα ευρύτερο ενημερωτικό χαρακτήρα. Για οποιοδήποτε σχετικό ζήτημα σας απασχολεί αναζητήστε εξειδικευμένη συμβουλή.
✨ Πηγές
- The Paths of Adjustment to Loss: Prolonged Grief Disorder and Posttraumatic Growth
- Amygdala-Centered Emotional Processing in Prolonged Grief Disorder
- Treatments for Prolonged Grief Disorder: A Systematic Review and Network Meta-Analysis
- Divergent gene expression responses to complicated grief and non-complicated grief
- Attachment, loss, and complicated grief
- Is complicated grief a post-loss stress disorder?
- Predicting Complicated Grief in Caregivers of End-of-Life Cancer Patients
- Assessing Grief and Prolonged Grief Disorder: Can One Size Fit All?
- Disrupted Large-Scale Brain Network Connectivity in Prolonged Grief Disorder
