Ο θυρεοειδής αδένας διευκολύνει τη φυσιολογική ανάπτυξη και ωρίμανση με τη διατήρηση ενός επιπέδου μεταβολισμού στους ιστούς που είναι το βέλτιστο για τη φυσιολογική τους λειτουργία.
Οι θυρεοειδικές ορμόνες είναι κρίσιμοι καθοριστικοί παράγοντες της εγκεφαλικής και σωματικής ανάπτυξης στα βρέφη και της μεταβολικής δραστηριότητας στους ενήλικες. Επηρεάζουν επίσης τη λειτουργία σχεδόν κάθε συστήματος οργάνων. Οι θυρεοειδικές ορμόνες πρέπει να είναι συνεχώς διαθέσιμες για την εκτέλεση αυτών των λειτουργιών. Για να διατηρηθεί η διαθεσιμότητά τους, υπάρχουν μεγάλα αποθέματα θυρεοειδικών ορμονών στην κυκλοφορία και στον θυρεοειδή αδένα. Επιπλέον, η βιοσύνθεση και έκκριση θυρεοειδικών ορμονών διατηρούνται εντός στενών ορίων από έναν ρυθμιστικό μηχανισμό που είναι πολύ ευαίσθητος σε μικρές αλλαγές στις συγκεντρώσεις των κυκλοφορούντων ορμονών.
Οι δύο κύριες ορμόνες του θυρεοειδούς είναι η τριιδωθυρονίνη (Τ3), η πιο ενεργός μορφή και η θυροξίνη (Τ4). Ανεπαρκής έκκριση των θυρεοειδικών ορμονών ονομάζεται υποθυρεοειδισμός και οδηγεί σε βραδυκαρδία, μικρή ανοχή στο κρύο, νοητική υστέρηση/νανισμό. Αντίθετα η υπερβολική έκκριση των ορμονών του θυρεοειδούς (υπερθυρεοειδισμός) μπορεί να προκαλέσει ταχυκαρδία και καρδιακές αρρυθμίες, απώλεια μυϊκής μάζας, νευρικότητα, τρόμο και δυσανεξία στη ζέστη.
Ο θυρεοειδής αδένας σχηματίζεται από πολλαπλά θυλάκια τα οποία αποτελούνται από ένα μόνο στρώμα επιθηλιακών κυττάρων που περιβάλλουν έναν αυλό που είναι γεμάτος με κολλοειδές που είναι γεμάτο θυρεοσφαιρίνη (thyreoglobulin), η οποία αποθηκεύει τις θυρεοειδικές ορμόνες. Όταν διεγείρονται, τα θυλακιώδη κύτταρα γίνονται κυλινδρικά και ο αυλός αδειάζει από κολλοειδές. Όταν καταστέλλονται, τα θυλακιώδη κύτταρα γίνονται επίπεδα και το κολλοειδές συσσωρεύεται στον αυλό.
Η λειτουργία του θυροειδούς ελέγχεται από μια ορμόνη, την TSH (thyroid stimulator hormone) η οποία συντίθεται στον πρόσθιο λοβό της υπόφυσης.
Ο υποθυρεοειδισμός συχνά οφείλεται σε αυτοάνοση καταστροφή του αδένα και διαγιγνώσκεται από την αυξημένη TSH. H levothyroxine (T4) προτιμάται για τη θεραπεία του καθώς έχει μεγάλο χρόνο ημίσειας ζωής (χορηγείται μία φορά την ημέρα) και η σταθερή κατάσταση επιτυγχάνεται περίπου σε 6-8 εβδομάδες.
Η Νόσος του Graves μια αυτοάνοση ασθένεια που αποτελεί το συχνότερο αίτιο υπερθυρεοειδισμού. Τα επίπεδα της TSH είναι μειωμένα λόγω αρνητικής ανάδρασης.
Τρόποι αντιμετώπισης του υπερθυρεοειδισμού: Χειρουργική αφαίρεση του αδένα ή καταστροφή του με ραδιενεργό ιώδιο. Οι ασθενείς μετά γίνονται υποθυρεοειδικοί και απαιτούν χορήγηση λεβοτυροξίνης.
Φάρμακα που αναστέλλουν τη σύνθεση των θυρεοειδικών ορμονών είναι τα θειαμίδια (προπιουουρακίλη και μεθιμαζόλη).
