Όταν μιλάμε για πρόληψη καρκίνου, εννοούμε δύο πράγματα:
- Πρωτογενής πρόληψη → αποφυγή παραγόντων κινδύνου (π.χ. κάπνισμα, ανθυγιεινή διατροφή, εμβόλια κ.λ.π).
- Δευτερογενής πρόληψη (προσυμπτωματικός έλεγχος) → ανίχνευση της νόσου σε πρώιμο στάδιο μέσω προληπτικών εξετάσεων.
Και τα δύο μπορούν να μειώσουν σημαντικά τη θνησιμότητα από πολλές κακοήθειες:
🌱 Ο ρόλος της πρόληψης
Οι στρατηγικές πρόληψης επικεντρώνονται στην αλλαγή:
- 🌍 Περιβαλλοντικών παραγόντων κινδύνου
- 🧑⚕️ Συμπεριφορικών παραγόντων κινδύνου
🔎 Ο ρόλος του προσυμπτωματικού ελέγχου
Ανιχνεύει ανωμαλίες πριν αυτές γίνουν κλινικά εμφανείς, επιτρέποντας:
- ✅ Παρέμβαση πριν αναπτυχθεί ο καρκίνος
- ✅ Διάγνωση σε πρώιμο στάδιο, όπου η θεραπεία είναι πιο αποτελεσματική
⚠️ Η πρόκληση
Παρά τη σαφή γνώση για το ποιες πρακτικές μειώνουν τον κίνδυνο καρκίνου, η εφαρμογή παραμένει πίσω.
🩺 Καρκίνοι που θεωρούνται προλήψιμοι (με εμβόλια, αλλαγές τρόπου ζωής ή προσυμπτωματικό έλεγχο):
1️⃣ Καρκίνος τραχήλου μήτρας
- ✅ Προλαμβάνεται με το εμβόλιο HPV.
- ✅ Έλεγχος με τεστ Παπ και HPV test.
2️⃣ Καρκίνος παχέος εντέρου
- ✅ Προλαμβάνεται/ανιχνεύευαι έγκαιρα με κολονοσκόπηση
- ✅ Υγιεινή διατροφή, άσκηση, αποφυγή αλκοόλ/καπνίσματος μειώνουν τον κίνδυνο.
3️⃣ Καρκίνος μαστού
- ✅ Μαστογραφία σε γυναίκες συγκεκριμένης ηλικίας/κινδύνου.
- ✅ Υγιεινός τρόπος ζωής μειώνει τον κίνδυνο.
4️⃣ Καρκίνος πνεύμονα
- ✅ Ο πιο προλήψιμος καρκίνος, γιατί το κάπνισμα ευθύνεται για το 80-90% των περιπτώσεων.
- ✅ Προληπτικός έλεγχος (έγκαιρη διάγνωση) με χαμηλής δόσης αξονική τομογραφία σε βαρείς καπνιστές (συγκεκριμένες ενδειξεις).
5️⃣ Καρκίνος ήπατος
- ✅ Προλαμβάνεται με εμβόλιο κατά της ηπατίτιδας Β.
- ✅ Έλεγχος και θεραπεία χρόνιας ηπατίτιδας B & C.
6️⃣ Καρκίνος δέρματος (μελάνωμα και άλλοι)
- ✅ Προλαμβάνεται με προστασία από την υπερβολική ηλιακή ακτινοβολία και έγκαιρη εξέταση σπίλων.
📌 Γενικές συστάσεις για πρόληψη καρκίνου
- 🚭 Αποφύγετε το κάπνισμα
- 🏃♂️ Να είστε σωματικά δραστήριοι
- ⚖️ Διατηρήστε υγιές βάρος
- 🥗 Καταναλώστε διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά και ολικής άλεσης δημητριακά, και χαμηλή σε κορεσμένα/τρανς λιπαρά, κόκκινο κρέας και επεξεργασμένα προϊόντα
- 🍷 Περιορίστε το αλκοόλ (το καλύτερο είναι καθόλου)
- ❤️🔥 Προστασία από σεξουαλικώς μεταδιδόμενες λοιμώξεις · περιλαμβάνει εμβολιασμό κατά του HPV
- 🌞 Προστασία από τον ήλιο
- 🩺 Τακτικός προληπτικός έλεγχος για καρκίνο μαστού, τραχήλου μήτρας, παχέος εντέρου και πνεύμονα (ανάλογα με το ιστορικό καπνίσματος)
Το παρόν άρθρο έχει ενημερωτικό χαρακτήρα και δεν αποτελεί εξατομικευμένη ιατρική συμβουλή. Συμβουλευτείτε τον θεράποντα ιατρό σας για τα θέματα υγείας που σας απασχολούν
