Καθημερινά το σώμα μας ξεκινά και σταματά δεκάδες λειτουργίες που γίνονται εκούσια ή ανεξάρτητα από τη δική μας βούληση. Χαρακτηριστικά, εμεις αποφασίζουμε όταν θέλουμε να σηκώσουμε το χέρι μας, ενώ η καρδιά μας χτυπά ανάλογα με τις ανάγκες μας, για παράδειγμα αυξάνει το ρυθμό της όταν γυμναζόμαστε. Το νευρικό σύστημα και ιδιαίτερα ένα τμήμα του, που ονομάζεται αυτόνομο νευρικό σύστημα, σε συνεργασία με το ενδοκρινικό σύστημα αποτελούν τα συστήματα εκείνα που εν πολλοίς είναι υπεύθυνα για τη ρύθμιση και συντονισμό μεταξύ τους των σωματικών λειτουργιών.
Πιο συγκεκριμένα, το ενδοκρινικό σύστημα στέλνει σήματα σε ιστούς στόχους μεταβάλλοντας τα επίπεδα ορμονών που κυκλοφορούν στο αίμα ενώ το νευρικό σύστημα ασκεί τις δράσεις του με ταχεία μετάδοση των ηλεκτρικών ερεθισμάτων μέσα από νευρικές ίνες που καταλήγουν στα εκτελεστικά κύτταρα τα οποία αποκρίνονται συγκεκριμένα για την απελευθέρωση των νευροδιαβιβαστικών ουσιών.
Ας δούμε πως είναι φτιαγμένα: Το νευρικό σύστημα χωρίζετε σε ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ (ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ, ΝΩΤΙΑΙΟΣ ΜΥΕΛΟΣ) ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΟ ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ (ΝΕΥΡΑ). Το περιφερικό νευρικό σύστημα χωρίζεται περαιτέρω σε απαγωγό (νεύρα από τον εγκέφαλο/νωτιαίο μυελό προς την περιφέρεια) και πρσαγωγό (από περιφέρεια στο κέντρο). Το απαγωγό σκέλος του ΠΝ χωρίζεται περαιτέρω σε σωματικό νευρικό σύστημα (εκούσιο έλεγχο όπως η συστολή σκελετικών μυών) και το αυτόνομο νευρικό σύστημα (ακούσιες λειτουργίες όπως η λειτουργία σπλάχνων, αγγείων, καρδιάς, εξωκρινείς αδένες).
Το αυτόνομο νευρικό σύστημα δηλαδή ρυθμίζει την πέψη, την καρδιακή παροχή, τη ροή του αίματος και τις εκκρίσεις των αδένων. Χωρίζεται σε ΣΥΜΠΑΘΗΤΙΚΟ και ΠΑΡΑΣΥΜΠΑΘΗΤΙΚΟ. Το συμπαθητικό αυξάνει την καρδιακή συχνότητα, την αρτηριακή πίεση, την αιματική ροή, την κινητοποίηση ενεργειακών αποθεμάτων, τη διαστολή των βρόγχων και των κορών των οφαλμών, γενικά αφορά την αντίδραση του οργανισμού σε κατάσταση στρες, φοβου κλπ (αντίδραση “μάχης ή φυγής”). Οι αντιδράσεις αυτές περιλαμβάνουν αφενός ενεργοποίηση του συμπαθητικού νευρικού συστήματος αφετέρου διέγερση του μυελού των επινεφριδίων (όργανα σαν σκουφάκια πάνω στα νεφρά, εξου και επι-νεφρίδια που λειτουργούν ως αδένες) ώστε να απελευθερώσουν επινεφρίνη (η αδρεναλίνη) και νορ-επινεφρίνη (νοραδρεναλίνη).
Το παρασυμπαθητικό σύστημα εμπλέκεται στη διατήρηση της ομοιοστασίας, διατηρώντας λειτουργίες όπως η πέψη και η αποβολή άχρηστων ουσιών (καταστάσεις “ανάπαυσης και πέψης”). Ενώ το παρασυμπαθητικό λειτουργεί μεμονωμένα κατά όργανο (λ.χ αφόδευση), το συμπαθητικό λειτουργεί ως ενιαία μονάδα. Τα περισσότερα όργανα νευρώνονται και από τα δυο τμήματα του ΑΝΣ έχοντας ένα δυναμικό «ανταγωνισμό» ενώ περιφερικά νεύρα και αντανακλαστικά τόξα ρυθμίζουν την ομαλή λειτουργία του οργανισμού.
Είναι ενδιαφέρον ότι τα συναισθήματα μας λ.χ φόβος, οργή κτλ μπορούν να τροποποιήσουν τις δραστηριότητες του ΑΝΣ γιαυτό ας τα “επιλέγουμε” με προσοχή!
